Op weg naar huis voor Chinees Nieuwjaar
Regisseur: Lixin Fan - Changhua Zhan, Suqin Chen, Qin Zhang, Yang Zhang, Tingsui Tang - Canada/China/Groot Brittannië - 2011 - 1 uur 25 minuten

Wij klagen wel eens over het openbaar vervoer in Nederland, maar verkeersinfarcten als die bij het station van de Chinese industriestad Kanton in de dagen voorafgaand aan het Chinese nieuwjaar, die kennen we niet. Mensen wachten daar gerust een week op het station om een treinkaartje te bemachtigen en de feestdagen bij hun familie te kunnen doorbrengen.

In Last Train Home volgt de Chinees-Canadese regisseur Lixin Fan het echtpaar Zhang Changhua en Chen Suqin. Op zoek naar een beter leven werken ze al twintig jaar in de stad Guangzhou in een fabriek, die goedkope kleding maakt voor het westen. Hun zoon en dochter leven met oma op het platteland, duizenden kilometers verder.
Het zijn migrantenarbeiders zoals de ZHangs die volgens de regisseur het meest bijdragen aan de welvaart van China, maar er het minst van profiteren. Bovendien vervreemden ze volkomen van hun kinderen en dat terwijl alles in hun leven in dienst staat van hun schoolopleiding.
Natuurlijk willen al die migrantenouders ten minste één keer per jaar hun kinderen zien. Maar in totaal zijn er dat zo’n 130 miljoen. Met zijn allen veroorzaken ze een ware volksverhuizing. Het bemachtigen van een treinkaartje is een kwestie van leven en dood.
Wanneer het echtpaar Zhang eindelijk thuis arriveert is er geen sprake van een hartelijk weerzien. Pubers zijn in China niet anders dan hier. Dochter Qin is geheel vervreemd van haar ouders en verwijt hen verwaarlozing en materialisme. Ze is erg recalcitrant en ze gaat al lang niet meer naar school. Haar houding leidt tot heftige confrontaties.
Dit hoogst persoonlijke verhaal maakt op indringende wijze de prijs voelbaar die China betaalt voor haar economische ambities. Menselijk welzijn is nog altijd totaal ondergeschikt aan het staatsbelang. De beïnvloeding werkt alleen ogenschijnlijk subtieler dan tijdens de culturele revolutie.

Last Train Home doet denken aan het even prachtige Still Life van Jia Zhang-ke, met krachtige en schitterend mooie beelden die helemaal voor zichzelf speken. Commentaar ontbreekt dan ook vrijwel geheel. De documentaire is van een puurheid die je zelden meer ziet, een cinematografisch en humanistisch hoogstandje dat terecht een prijs won op het IDFA van 2009.

SPEELTIJDEN