Film en beeldende kunst hebben met elkaar gemeen dat ze beiden voornamelijk visueel van aard zijn en de kijker uitnodigen tot interpretatie. De Poolse cineast Lech Majewski was gefascineerd door het doek ‘De Kruisdraging’ van Bruegel, waarbij op de achtergrond op een enorme rots een windmolen prijkt. Majewski maakte zich een voorstelling van het totstandkomen van dit schilderij.
Bruegel werd sterk beïnvloed door het werk van Jeroen Bosch. Het staat vol van de symboliek, maar het is aardser en volkser. ‘De Boerenbruiloft’ en ‘Kinderspelen’ bevatten een schat aan (historische) informatie, maar daarnaast heeft het werk van Bruegel een meer Bijbelse inslag. ‘De Kruisdraging’ uit 1564 is hiervan een duidelijk voorbeeld. Tegen de achtergrond van de Spaanse bezetting zien we Jezus’ lijdensweg richting Golgotha. De Messias is het centrale middelpunt van het werk, maar wordt nauwelijks opgemerkt door de alledaagse bevolking die met haar eigen leven bezig is.
Op een enorme rots op de achtergrond zien we een windmolen. De filmmaker stelde zich binnenin de rots een imposante trappenpartij voor waarmee de molenaar zich een weg naar boven baant, zodat hij zijn alles overziende goddelijke positie kan innemen. Majewski zoomt met medescenarist en kunstkenner Michael Francis Gibson in op enkele van de personages op het schilderij.
Het resultaat is een indrukwekkend levend schilderij dat een kijkervaring oplevert dat met niets te vergelijken is. Vooral technisch is The Mill and the Cross een waar huzarenstukje geworden. Met zijn filmploeg voegde Majewski tweedimensionale achtergrondschilderijen (direct ontleend aan het werk van Bruegel) bestaande landschappen en 3D-animaties samen. Zo zijn de luchten bijvoorbeeld in Nieuw-Zeeland geschoten en kwamen de landschappen weer uit Europa.
