“ Ik heb de oorlog niet zo zeer meegemaakt, ik bén de Tweede Wereldoorlog”
In memoriam Harry Mulisch, toch sterfelijk.
Wederom is ons een groot schrijver ontvallen. Enkele van zijn boeken zijn verfilmd. Filmhuis Zevenaar vertoont aanstaande zondagmiddag in een ingelaste voorstelling “De Aanslag” van Fons Rademakers, met Monique van de Ven en Derek de Lint.
“De Aanslag” werd zowel in binnen- als buitenland zeer goed ontvangen. Het oorlogsdrama won een Golden Globe en een Oscar voor Beste Buitenlandse Film.
Het is januari 1945. Een gedeelte van Nederland is weer bevrijd van de Duitse bezetting. In Haarlem zijn de Duitsers nog aanwezig in deze laatste hongerwinter van de Tweede Wereldoorlog. Voor het huis van de 12-jarige Anton Steenwijk wordt de NSB’er Fake Ploeg doodgeschoten. Het ontzielde lichaam wordt door buren voor het huis van de Steenwijks neergelegd. Deze gebeurtenis zal het leven van Anton voorgoed veranderen. Bij de wraakactie van de Duitsers worden 29 gijzelaars doodgeschoten, evenals de beide ouders en de broer van Anton.
Een traumatische gebeurtenis die Anton nooit meer zal loslaten.
Begin jaren ’60 is Anton inmiddels arts en trouwt met Saskia de Graaf. Hoe goed Anton het trauma ook probeert weg te drukken, door toevallige gebeurtenissen of ontmoetingen wordt hij steeds weer herinnerd aan die aanslag. Zo ontmoet Anton bij toeval in 1956 de zoon van de vermoorde NSB’er. Tien jaar later komt Anton ook bij toeval in contact met de verzetsman die de aanslag pleegde. Uiteindelijk zal Anton jaren later pas begrijpen wat er die nacht van de aanslag is gebeurd.
Rademakers heeft met De Aanslag een integere en nauwgezette verfilming van het boek van Mulisch gemaakt. De dobbelsteen van het ‘Mens erger je niet’ spel, dat die bewuste avond zo abrupt werd onderbroken, symboliseert het toeval. Ook de verschillende oorlogen door de jaren heen lopen als een rode draad door de film. Of het nu gevoelens van schuld, wraak, wroeging of liefde zijn, de bewuste aanslag heeft voor alle betrokkenen verstrekkende gevolgen gehad en is hun hele verdere leven blijven beheersen.
