Het blijven kleine traktaties: de hervertoningen van oude klassiekers. En met het met vier Oscars bekroonde meesterwerk Fanny och Alexander uit 1982, één van de meest toegankelijke films van de Zweedse filmmaker Ingmar Bergman (1918-2007), worden we helemaal verwend. De film heeft voor elk wat wils: magie, fantasie, komische ontwikkelingen, dramatische gebeurtenissen, dood en verderf, liefde en geluk, kwaadaardige stiefvaders, onbetrouwbare bediendes en overspelige ooms.
Fanny en Alexander is een echte winterfilm: het is Kerstmis begin twintigste eeuw en men ziet hoe een welgestelde Zweedse familie het kerstfeest vierde, met goed gedekte tafels, gezelligheid alom, maar ook familieperikelen en een oom die het niet zo nauw neemt met de heersende moraal. Hij flirt en maakt volop gebruik van de grote aanwezigheid van vrouwelijk schoon.
Eigenlijk is de titel een beetje misleidend. De speelfilm gaat meer over Alexander dan over Fanny, allebei kinderen van Oscar en Emilie Ekdahl. Alexander heeft een rijke fantasie, vol levende standbeelden en geesten. Het is een verbeelding die door zijn vader wordt aangemoedigd en als een groot goed wordt gekoesterd.
Maar wanneer vader onverwacht sterft, wordt alles anders. Moeder trouwt met dominee Edvard en het gezin trekt bij hem in. Edvard is een harde, strenge man die Alexanders gefantaseer het liefst met harde hand eruit ramt. Want, zo meldt Edvard liefjes, verbeelding is alleen voorbehouden aan kunstenaars, musici en schrijvers. In alle andere gevallen is fantasie een mooi woord voor liegen. Zijn liefdeloze en strenge optreden als vader en echtgenoot brengt een groeiende angst in het gebroken gezin en Emilie besluit zich van hem te laten scheiden. Grootmoeder Helena gaat zich met de zaak bemoeien en vraagt haar zoons Gustav en Carl om Emilie en haar kinderen te redden uit de strenge greep van de tirannieke dominee
Fanny en Alexander is een rijk en mooi drama vol ontroerende en vermakelijke momenten. Het is ook een uiterst autobiografische film van een zeer ervaren en getalenteerd regisseur.
